MADENİ YAĞ GENEL BİLGİLERİ
Hareket halindeki iki katı cismin birbirine temas etmesi sonucunda sürtünme ve aşınma meydana gelir.Madeni yağlar, bu iki cisim arasında koruyucu film tabakası oluşturarak,sürtünmeden doğan aşınmaları en aza indirir.Ayrıca,gerçekleştirdikleri soğutma,korozyona karşı koruma,taşıyıcılık,temizleme ve sızdırmak görevleriyle ekipman kullanım ömürlerini uzatır.
Madeni yağlar,doğal veya sentetik esaslı baz yağlarakullanım yerine bağlı özellikler,dayanım,zor şartlarda ekstra yağlayıcılık özelliği,ekstra soğutma ve benzeri ilave kimyasal ve fiziksel özellikler kazandırmak amacıyla kullanılan performans katıklarının ilave edilmesiyle elde edilir.
Madeni Yağları orjinlerine ve kimyasal yapılarına göre aşağıdaki şekilde sınıflandırmak mümkündür.
I.Doğal Yağlar: Bitkisel,Hayvansal,Petrol Esaslı Yağlar (aromatik,alifatik,parafinik ve naftanik yağlar,karışık yağlar)
II.Sentetik Yağlar: Polialfaolefinler(PAO) , Dibazik Asit Esterler, Poliesterler, Alkillenmiş Aromatikler,Polialkilen Glikol(PAG) , Fosfat Esterleri.
Doğal yağlar sınıflandırlmasında yer alan bitkisel ve hayvansal yağlar günümüz yağlama teknolojisine ve yağlama ihtiyaçlarına cevap veremeyecek niteliktedir.Bu özellikleri karşılamak üzere petrol esaslı yağlar ve sentetik yağlar kullanılmaktadır.
Petrol esaslı baz yağlarda yaygın olarak kullanılan API ve ATIEL tarafından yapılan baz yağ sınıflaması aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
TEKNİK TERİMLER SÖZLÜĞÜ
ADHEZYON
Bir maddenin diğer bir maddeyi çekme kuvvetidir.
ANİLİN NOKTASI
Eşit hacimde anilin ile baz yağ ya da yakıtın tam karışım olusturabildiği en düşük sıcaklıktır.
BAKTERİST(BAKTERİ ÖNLEYİCİ)
Su ile karışarak emülsiyon oluşturan,yağlarda kötü kokular oluşmasına engel olan katkı maddesi.
DETERJAN KATIKLARI
Yüksek sıcaklıkta çalışan makinelerde oluşan birikintileri azaltan veya oluşumuna engel olan bazik tuzlardır.
DİNAMİK VİSKOZİTE
Belli bir sıcaklıkta ölçülen kinematik viskozitenin,o sıcaklıktaki yağın yoğunluğuyla çarpımı.
DİSPERSAN KATIKLARI
İlave edildikleri madeni yağ içinde düşük sıcaklık çalışma şartlarında tortu oluşumunu önleyen veya geciktiren metal içermeyen külsüz katıklardır.
EGR(EGZOZ GAZI ÇEVRİMİ)
Egzoz gazı çevrimli dizel araçlara is parçacıklarını yakalamak üzere takılan sistem.
EP(AŞIRI BASINÇ)KATIKLARI
Motor yüzeylerinde film tabakası oluşturarak aşınma ve çizilmeyi önleyen ve yük taşıma kapasitesini arttıran katıklardır.
GRES
Bir akışkan yağlayıcı ile kalınlaştırıcının karışımından meydana gelen,kıvamı katıdan yarı akışkana kadar değişen bir maddedir.
HİDRODİNAMİK YAĞLAMA
Madeni yağ filminin kalınlığının 6000 Angstrom'dan fazla olduğu yağlama tipi.
HİDROSTATİK YAĞLAMA
Madeni yağ filminin kalınlığının 6000 Angstrom'dan az olduğu yağlama tipi.
İŞLENMİŞ PENETRASYON
Gresin standart bir gres işleyicisinde belirli bir miktar dövülüp işlendikten sonraki kıvamını gösteren değer.
KANAMA(BLEEDING)
Stoklama sırasında gresin yağ bileşeninin ayrılması.
KATALİTİK KONVERTÖR
İçinden geçen egzoz gazlarını[NOx (Azot Oksit),CO(Karbon Monoksit) ve HC(Hidrokarbonlar) zararsız maddelere[N2(Azot),CO2(Karbon Dioksit) ve H2O(Su)]dönüştüren sistem.
KİNEMATİK VİSKOZİTE
Görünür viskozitenin yoğunluğa bölümü kinematik viskoziteyi verir.Birimi stoke'dur.
KOHEZYON
Bir maddeyi oluşturan atomları bir arada tutan kuvvettir.
KOROZYON AŞINMASI
Kimyasal reaksiyon sonucu oluşan alınma.Elektro-kimyasal veya kimyasal reaksiyon sonucu yüzey üzerinde başlayan aşınma.
KOROZYON ÖNLEYİCİLER
Yatak alaşımlarını ve metal yüzeylerini,motorun demir ihtiva etmeyen parçalarını yüzeylerde film oluşturarak yağlardaki asidik artıkların kimyasal etkisinden koruyan katıklardır.
KÖPÜK ÖNLEYİCİ KATIKLAR
Yağın havadan kolayca ayrılması ve köpürmemesini sağlayan katıklar.
KÜL
Yüksek sıcaklıklarda motor yanma hücresinde ve diğer parçalarda oluşabilen metalik depozit.
KÜL(SÜLFATLI)
Yağın içerdiği kül yüzdesi.
METAL DEAKTİVATÖRLER
Metal yüzeyinde film oluşturarak yağ oksidasyonunu katalizlenmesini önleyen katıklar.
MUTLAK VİSKOZİTE
Bir akışkanın akmaya karşı gösterdiği direnç.Kayma Geriliminin kaymaoranına bölümü mutlak viskoziteyi verir.Birimi poise'dır.
OKSİDASYON
Yağların oksijenle reaksiyona girmesi.Madeni yağlar hidrokarbonlardan oluştuğu için oksijenle reaksiyona girebilir.
OKSİDASYON ÖNLEYİCİ KATIKLAR
Yağın oksidasyonunu,korozif etkilerini ve çamur oluşumunu önleyen,viskozite artışını düzenleyen katıklar.
PAS
Su,hava veya oksijenle temas halindkei demir veya çelik yüzeylerde oluşan demir oksitler.
PAS ÖNLEYİCİ KATIKLAR
Film tabakası oluşturarak rutubet ve suyun pas yapmasını önleyen polar organik bileşiklerdir.
PDD
Düşük sıcaklıklarda yağın akıcılığını koruyan akma noktası düşürücü polimerik maddelerdir.
SENTETİK YAĞ
Kimyasal reaksiyon sonucu oluşturulan baz yağ ile üretilen yağdır.
SÜRTÜNME
Hareket ettirilmek istenen bir cisme,harket yönünün aksi yönünde direnç gösteren kuvvet.
SÜRTÜNME KATSAYISI
Sürtünme kuvvetinin,normal kuvvete oranıdır.
TBN(TOPLAM BAZ NUMARASI)
Madeni yağdaki alkali maddemiktarını belirtir.Birimi mgKOH/g'dır.Motorin kükürt içerdiğinden dizel motor yağlarının TBN değeri önem taşır.
TORTU
Yağların oksidasyonu sonucu oluşan çözünmeyen maddeler.
VİSKOZİTE İNDEKSİ
Yağın viskozitesinin sıcaklık değişimlerinden ne kadar etkilendğini gösteren değer.